Choroba Cushinga u psa – objawy, diagnostyka, leczenie

Twój pies pije więcej niż zwykle? Częściej prosi o wyjście lub zdarza mu się załatwiać w domu? A może szybciej się męczy, mniej się rusza, a jego brzuch wygląda na nienaturalnie powiększony? To mogą być pierwsze sygnały choroby Cushinga – jednego z najczęstszych zaburzeń hormonalnych, które dotykają psy w średnim i starszym wieku. Choroba Cushinga, znana także jako zespół Cushinga lub hiperadrenokortycyzm, należy do najczęściej występujących zaburzeń endokrynologicznych u psów. Jej przyczyną jest nadmiar kortyzolu, czyli hormonu stresu, który produkowany jest przez nadnercza. Choć sama choroba może brzmieć skomplikowanie, a jej objawy bywają podstępne, odpowiednio wcześnie rozpoznana i leczon, pozwala psu prowadzić komfortowe, dobre życie.

W tym artykule wyjaśnimy, czym jest choroba Cushinga, jak się objawia i co możesz zrobić, gdy usłyszysz tę diagnozę w gabinecie weterynaryjnym.

Skąd się bierze choroba Cushinga u psów?

Wspomnieliśmy już, że za chorobę Cushinga odpowiada nadmierna produkcja kortyzolu, czyli hormonu stresu. Warto jednak podkreślić, że sam kortyzol nie jest niczym złym. To jeden z kluczowych hormonów w organizmie psa, pełniący wiele ważnych funkcji. Pomaga regulować metabolizm, utrzymywać prawidłowy poziom cukru we krwi, kontrolować ciśnienie, a także wspiera ciało w radzeniu sobie ze stanami zapalnymi i stresem. Problem zaczyna się wtedy, gdy tego hormonu jest po prostu za dużo (i to przez dłuższy czas). U psa chorego na Cushinga organizm zachowuje się, jakby nieustannie był w stanie zagrożenia, mimo że nic takiego się nie dzieje. Kortyzol przestaje wspierać ciało – zaczyna je przeciążać. W rezultacie Twój pies może zacząć więcej pić i jeść, ale jednocześnie tracić masę mięśniową. Na brzuchu odkłada się tłuszcz, sylwetka zmienia się, a brzuch wygląda na nienaturalnie powiększony. Skóra staje się cienka i delikatna, sierść rzadsza, a organizm coraz mniej odporny i bardziej zmęczony. Tylko… skąd się bierze ten hormonalny chaos?

Najczęściej winowajcą jest niewielki guz w przysadce mózgowej. To gruczoł, który zarządza wieloma procesami hormonalnymi w ciele psa, w tym także regulacją poziomu kortyzolu. Kiedy jego praca zostaje zaburzona, przysadka zaczyna wysyłać błędne sygnały do nadnerczy, pobudzając je do ciągłej produkcji tego hormonu. To właśnie ten mechanizm odpowiada za zdecydowaną większość przypadków choroby Cushinga. Szacuje się, że odpowiada on za około 85 procent wszystkich przypadków tego schorzenia. Rzadziej problem zaczyna się bezpośrednio w samych nadnerczach. W takiej sytuacji to właśnie tam rozwija się guz, który niezależnie od sygnałów z mózgu zaczyna produkować nadmierne ilości kortyzolu, niezależnie od sygnałów z mózgu. Istnieje również trzecia forma choroby, tak zwana postać jatrogenna. Pojawia się ona u psów, które przez dłuższy czas przyjmują leki sterydowe, na przykład w leczeniu alergii, schorzeń dermatologicznych czy stanów zapalnych.W takich przypadkach organizm psa zaczyna reagować tak, jakby sam chorował na Cushinga, chociaż problem wynika z kortyzolu podawanego w lekach, a nie z zaburzeń hormonalnych.

Bez względu na to, jaka jest przyczyna, efekt końcowy pozostaje ten sam. Kortyzolu jest zbyt dużo, a organizm czworonoga przestaje sobie z tym radzić. Z czasem pojawiają się objawy, które obniżają komfort życia zwierzęcia. Dobrą wiadomością jest jednak to, że przy odpowiednio wczesnym rozpoznaniu i prawidłowo dobranym leczeniu można skutecznie opanować chorobę i przywrócić psu dobre samopoczucie.

Jak rozpoznać objawy choroby Cushinga u psa? 

Objawy choroby Cushinga zazwyczaj pojawiają się stopniowo. Są często mylone z naturalnymi oznakami starzenia się psa, dlatego łatwo je przeoczyć.  Jednym z pierwszych, najbardziej charakterystycznych sygnałów jest to, że pies zaczyna pić znacznie więcej wody niż zwykle i częściej oddaje mocz.

Opiekunowie często zauważają, że muszą częściej wyprowadzać pupila lub że zdarzają się mu „wpadki” w domu. Kolejny objaw to zwiększony apetyt. Pies jest ciągle głodny, a przy tym raci masę mięśniową i staje się coraz słabszy. Z czasem zaczyna zmieniać się jego sylwetka. Pojawia się tzw. brzuch beczkowaty, spowodowany powiększoną wątrobą i przemieszczaniem się tłuszczu do okolic brzucha. Zmiany można również zaobserwować na skórze i sierści. Skóra staje się cienka, delikatna, podatna na otarcia i urazy. Czasem pojawiają się rozstępy i ciemniejsze przebarwienia. Sierść traci swój blask, staje się rzadsza, a w wielu przypadkach występuje symetryczne łysienie, zwłaszcza po bokach ciała. Psy z zespołem Cushinga często szybciej się męczą, są mniej aktywne i niechętnie podejmują wysiłek fizyczny. Wolą leżeć i odpoczywać niż się bawić czy wychodzić na dłuższe spacery. Wraz z tym mogą pojawić się zmiany w zachowaniu – pies może wydawać się apatyczny, mniej zainteresowany otoczeniem, rozkojarzony lub wycofany.

Objawy choroby Cushinga u psa w skrócie – na co zwrócić uwagę?

• zwiększone pragnienie (pies pije więcej niż zwykle);
• częstsze oddawanie moczu, również w domu;
• zwiększony apetyt i ciągłe uczucie głodu;
• utrata masy mięśniowej przy jednoczesnym przybieraniu na wadze;
• charakterystyczny „brzuch beczkowaty”;
• cienka, delikatna skóra, podatna na urazy;
• rozstępy i przebarwienia na skórze (hiperpigmentacja);
• rzadsza sierść, matowy wygląd;
• symetryczne łysienie, zwłaszcza po bokach ciała;
• szybka męczliwość, niechęć do ruchu;
• apatia, wycofanie, brak zainteresowania otoczeniem.

Jeśli zauważysz kilka z tych objawów jednocześnie – nie zwlekaj z wizytą u weterynarza!

Leczenie choroby Cushinga u psa

W przypadku najczęstszej, przysadkowej postaci, zazwyczaj stosuje się trilostan – lek, który ogranicza produkcję kortyzolu. Terapia wymaga regularnych badań (np. testu ACTH) i kontroli dawki. Jeśli z kolei problemem jest guz nadnercza, rozwiązaniem może być zabieg chirurgiczny (adrenalektomia). Daje on szansę na całkowite wyleczenie, zwłaszcza gdy guz jest niewielki i jednostronny. Przy dużych zmianach konieczne może być leczenie farmakologiczne. Niezależnie od przyczyny, ważna jest także opieka wspomagająca: kontrola ewentualnych powikłań (np. cukrzycy), odpowiednia dieta i umiarkowany ruch. Choroba Cushinga wymaga stałej opieki weterynaryjnej, ale przy dobrze dobranym leczeniu pies może cieszyć się komfortowym życiem przez długi czas.